فن بیان
یکی از مهمترین مهارت های ارتباطی ، داشتن فن بیان قوی است.
مبحث نیاز به آموزش فن بیان بسیار قدیمی است، قدمت آن در ایران حداقل به زمان ملک الشعرای بهار می رسد .ایشان در کتاب گرانمایه شان “سبک شناسی” ضعف نحوه سخن گفتن ما را امری کلی دانسته واز ضایع شدن صدای ما و وجود الحان عاجزانه و صوتهای نازک و شکسته بسته و حروف جویده جویده ،مظلومانه و حیلت گرانه در کلام ما سخن گفته و از قول مردی فاضل نقل کردند که مردم ما به جای سخن گفتن ناله می کنند. بهار همه را دعوت کرد تا به ورزش صدا بپردازند و طریق سخن گویی درست و فصیح را با آهنگ استوار و متین و جذاب بیاموزند.
هر گاه که بحث فن بیان مطرح می شود، باید به این نکته تاکید کرد که پرورش صدا و بیان ، به کار فیزیکی ختم نمی شود، بیان خوب با دانش ما از زبان و نیز دانش ما نسبت به آنچه بیانش می کنیم ارتباط تنگاتنگ دارد.
صدا و بیان انسان محصول عوامل مختلف فیزیولوژیک (چگونگی اندامهای تنفس و گفتار) ، شخصیت و وضعیت آموزش و پرورش و پایگاه اجتماعی است.
بنابراین پرورش کامل صدا و بیان باید به همه این جنبه ها نظر داشته یاشد. کار فنی و فیزیکی شما را با اندام های تنفسی و گفتار آشنا می کند. و بهترین طریقه را برای استفاده از آنها به شما می آموزد. اما همچنانکه در این مبحث به آن خواهیم پرداخت، بیان هرکس با آگاهی و احساس او نسبت به آنچه که می گوید ارتباط مستقیم دارد. هر چه آگاهی و احساس شما نسبت به آنچه می گویید بیشتر و عمیق تر باشد، بیان شما دقیق تر و موثر تر خواهد بود.
به عبارت دیگر، صدای شما هرچند از لحاظ فیزیکی کامل و داری تنی گرم و دلنشین باشد تا زمانی که با آگاهی کافی و احساسی نیرومند نیامیزد ، نمی تواند گفتاری دقیق و موثر عرضه کند.
مطالب مربوط به این مبحث در 2 بخش مجزای پرورش صدا از لحاظ فیزیکی و فنون پرورش بیان مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
صدا وسیله ای است که شما با آن با دیگران ارتباط برقرار می کنید، هر چند که هییت ظاهری شما ، حرکات ، لباس، ایماهای غیر ارادی ، نیز خبر از شخصیت شما می دهد. ولی بوسیله صداست که شما اندیشه ها و احساسات مشخص و دقیق خود را بیان می کنید.
بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که هر چه صدای شما حساس تر و کارآمدتر باشد، منظور شما را به نحوی دقیق تر برآورده خواهد کرد.
صدای انسان، وجه دیگری دارد که معنایی است و اساسا از واژگانی که شخص در اختیار دارد و گزینش این واژگان تشکیل می شود. هر چقدر دایره واژگان ما بزرگتر بوده ، فن بیان ما نیز قوی تر خواهد بود.
کلمات به حدی قدرتمند هستند که با استفاده از آنها حتی می توان روی انسان ها تاثیر گذاشت.
اسکاول شین
ارتباط کلامی موثر یا همان فن بیان ، استفاده از کلمات برای انتقال اطلاعات به دیگران است و شامل سه زمینه اصلی زیر است:
- کلماتی که انتخاب می کنیم.
- چگونگی بیان این کلمات.
- استفاده از مهارتهای ارتباطی غیر کلامی در جهت تقویت همان کلمات
همه این موارد در چگونگی انتقال پیام شما و همچنین نحوه دریافت و درک آن پیام توسط شنوندگان شما تاثیر گذار است.
شما باید همیشه در انتخاب کلمات بسیار دقت کنید ،در موقعیت های مختلف به کلمات مختلفی نیاز دارید حتی اگر درباره موضوع یکسانی صحبت کنید.
برای مثال آنچه که به همکار نزدیک خود می گویید بسیار متفاوت با چیزی است که در یک جلسه مهم بیان خواهید کرد.
چگونگی تاثیر بیان شما ، به تن و گام صدای شما نیز بستگی دارد. همچنین ارتباطات غیر کلامی یا همان زبان بدن شما هم پیام های مهمی به شنوندگان شما انتقال خواهد داد. مثلا شنوندگان با توجه زبان بدن شما ، متوجه میزان علاقه و تعهد شما نسبت به صحبت های تان خواهند شد. همچنین اگر عصبی باشید یا در مورد واکنش مخاطبان تان استرس داشته باشید، آنها به وضوح خواهند فهمید.
کارشناسان آموزشی اعتقاد دارند که اصول فن بیان باید در سیستم آموزش و پرورش کشور گنجانده شود. یک مدیر موفق یا پزشک ، وکیل یا مشاور و … باید مهارت خوب صحبت کردن با مخاطب را داشته باشد. این اولین و مهمترین گام در برقراری ارتباط موثر است. ارتباط موثر و صحیح نیز کلید اصلی پیشرفت شغلی ، اجتماعی و شخصیتی هر یک از ماست.
زبان و کلمات ابزاری برای برقراری ارتباط صحیح است. آگاهی از اصول صدا سازی و فن بیان ، در واقع آگاهی از نحوه به کارگیری درست این ابزار می باشد و با استفاده از این اصول می توان بر ذهن و قلب دیگران تاثیر گذاشت.
همچنین ما قادر می شویم که با واضح و کامل بیان کردن منظور خود و همزمان ایجاد هیجانات و احساسات در مخاطب ، به مقصود خود دست یابیم . این در واقع یکی ازاصول اولیه متقاعد سازی دیگران است که آگاهی و یادگیری آن برای مشاوران و روانشناسان، وکلاء و همچنین تاجران، بسیار پرفایده است.
آگاهی از اصول فن بیان ، ما را به طور ملموس قادر به برقراری ارتباط بهتر در خانواده، محیط های شغلی و اجتماعی خواهد نمود.
جلوگیری از سوء تفاهم در ارتباطات ، غلبه بر اضطرابهای اجتماعی ، افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس، مهارت و جسارت در گرفتن حق خود و دیگران ، کنترل هیجانات مخاطب ، موفقیت در مصاحبه های شغلی و حتی افزایش کیفیت ارتباطات غیر حضوری ، چند نمونه از مزایای آگاهی داشتن از اصول فن بیان است.
در هر مقطعی از زندگی که هستید ، با صرف زمان و همچنین تلاش و تمرین برای آگاهی از میزان تسلط تان بر مهارت های کلامی اقدام کنید و در صورت لزوم آن را ارتقاء دهید. بدون شک این تنها سرمایه گذاری است که در اسرع وقت و با منافع فراوان به شما بازگردانده خواهد شد.
- پیمانه کریمی
